Een nieuwe koude oorlog?

Bij de Ruslandkundigen heb je al zolang ik me op dat vakdomein bevind al pessimisten en optimisten gehad. Enerzijds degenen die zeggen dat het allemaal kommer en kwel is, dat er daar geen sprake is en nooit zal zijn van democratie, van respect voor mensenrechten; dat er daar moeilijk uit te roeien corruptie is, en teveel macht voor de geheime diensten, een te grote kloof tussen de nieuwe rijken en de arme gepensioneerden, of dat het geen ondernemers zijn omdat ze gewoon zijn alles van de staat te krijgen; dat er daar geen eerlijke zakenmensen zijn, maar alleen maffiosi; ... Anderzijds heb je degenen die Rusland een succesverhaal noemen, wijzen naar de economische groeicijfers; die de vooruitgang die Rusland op democratisch vlak heeft geboekt sinds het eind van de Sovjet-Unie indrukwekkend noemen; die de relaties tussen Rusland en het Westen als gebaseerd op wederzijds respect omschrijven; die wijzen op de stabiliteit die Poetin bracht,...
Als academicus wordt men verondersteld zich neutraal op te stellen en zich alleen te baseren op objectieve feiten. Je moet niet pro of contra zijn, maar gewoon (ook al is dat niet zo simpel) een wetenschappelijk onderbouwde analyse geven. Toch is het juist in die kringen dat ik al sinds een tweetal jaar regelmatig gewag hoor maken over een 'nieuwe koude oorlog'. Dat kwam dan meestal van westerse (Amerikaanse) Rusland watchers. Journalisten vinden het ook een heerlijk sensationeel begrip en nemen het nu sinds een aantal weken bijzonder graag in de mond. Ik kon me er altijd serieus over opwinden. Dat er fundamentele veranderingen zijn gebeurd in het internationele systeem, waardoor een terugkeer naar de koude oorlogsmentaliteit niet aan de orde is, zei ik dan telkens weer. Twee weken geleden zei ik -doodgemoedereed- tegen een journaliste die weeral eens polste of er een nieuwe koude oorlog komt dat als de media die bewoordingen zouden blijven gebruiken dat wel eens een selffulfilling prophecy zou kunnen worden. En warempel, Rusland dat steeds halsstarig elke verwijzing naar een nieuwe koude oorlog afwimpelde als larie en apekool, sloot gisteren bij monde van president Medvedev voor het eerst de mogelijkheid van een nieuwe koude oorlog niet uit. Tot gisteren behoorde ik in het kamp van de eeuwige optimisten, degenen die geloven in de mogelijkheden van dialoog tussen Rusland en het Westen omdat dat voor beide partijen een goeie zaak is. Tot gisteren weigerde ik in een nieuwe koude oorlog te geloven. Maar gisteren wist ik het plots niet meer. In bed besprong mij ineens de gedachte dat het binnenkort misschien wel eens zou kunnen gedaan zijn met de mogelijkheid om naar Rusland te reizen. Dat Rusland misschien weer haar poorten zou sluiten voor Westerlingen. Dat al die plaatsen die ik in dat wijdse land nog wil ontdekken misschien ontoegankelijk worden. Dat er dan toch misschien een nieuwe koude oorlog komt? Jakkes, dat was even slikken.
Maar deze namiddag stapte een doctoraatsstudente uit het verre Perm mijn kantoor binnen en liet foto's van de stad zien en bracht een doos Russische snoepjes mee. En toen wist ik het opeens weer heel zeker: we moeten blijven geloven in de dialoog met Rusland. En ons vooral niet laten opjutten door de media en een paar politici die graag vuurtje stoken, wij hier niet en de Russen daar niet.