maandag 20 augustus 2012

Laatste brief uit Marokko: betoverend Fes

De laatste brief uit Marokko had u nog van mij tegoed. In die laatste brief neem ik u graag mee naar het betoverend mooie Fes. J. en ik reden er op 1 mei naartoe met het van de buurvrouw van J. geleende knalgele autootje, dat soms wat wilspelturig deed bij het starten, maar eenmaal onderweg het gelukkig niet liet afweten. Vlak voor ons vertrek had ik nog snel een overnachting in Fes geboekt, omdat J. toch een dagje vrij kon nemen. 'Boek jij maar iets', zei ze terwijl zij haar spullen bij elkaar zocht,'als je iets in de Medina vindt, zou dat leuk zijn', voegde ze eraan toe. En ik vond 'iets' - met dank aan Booking. Het was een schitterende overnachtingsplek waarover ik u al in mijn eerste brief uit Marokko vertelde. Geen idee eigenlijk waar en hoe ik moet beginnen Fes te beschrijven. Woorden als betoverend, sprookjesachtig, 1001 nachten, kleurrijk, druk, uniek,.... schieten me te binnen. Ik had vaak het gevoel op een filmset uit een Indiana Jones film ofzo rond te lopen, maar het bleek gewoon allemaal echt. De mensen in de Medina leven echt nog van hun ambachten en hun koopwaar in de soukhs. Het leven lijkt eraan toe te gaan zoals het honderden jaren geleden ook al deed, met dat verschil dat iedereen er nu GSMs en schotelantennes heeft en er in de soukhs DVDs en CDs worden verkocht (maar ook lekker ouderwets cassettetapes zijn er nog volop te verkrijgen). Onze entree in de stad was niet meteen de beste aanpak. Het was voor J. een tijdje (2 jaar ongeveer) geleden dat ze in Fes was geweest en ze reeds dus het oude stadsgedeelte met de auto binnen, langswaar er nu normaal gezien geen auto's meer ingaan... Resultaat: we kwamen met ons knalgele autootje terecht middenin een mensenzee tussen kraampjes met groeten en fruit en volgestouwde muilezeltjes. Terugdraaien was geen optie. De enige optie was traagjes ons een weg proberen te banen door de mensenmassa door. Bij de eerste de beste plek die ietwat op een parking leek, lieten we de auto achter (neen, natuurlijk is er geen slagboom of parkeerautomaat, maar wel een man die vanop een gammele stoel met een kopje muntthee bij de hand in ruil voor een te onderhandelen vergoeding de veiligheid van de geparkeerde wagens in het oog houdt.) Het werd nog een hele onderneming om onze riad te vinden. We bleken immers zowat aan de pal andere kant van de Medina te zijn geparkeerd als waar we moesten zijn. En een logica vinden in de wirwar van straatjes is onbegonnen werk. Ze leggen de weg daar ook niet uit in termen van "neem het derde straatje links en dan het tweede rechts", maar eerder "bij het pleintje van de groetenverkopers" neem je de straat naar de "koperslagers" en bij moskee zusenzo aan de fontein ga je naar de buurt van de schoenverkopers... Enfin, het is ons gelukt de man van de riad te vinden en hij gidste ons met gele babush aan zijn voeten, zoals dat de traditie is voor mannen in Fes, trapjes op, nauwe steegjes links en rechts door tot we aankwamen in de oase van rust. Hij hield daarbij nauwelijks halt om om te kijken of we nog konden volgen. Alleen als hij een bekende tegen het lijf liep stopte hij even om een kort praatje te slaan. Gelukkig bleek hij veel mensen te kennen, zodat wij op tijd en stond even naar adem konden happen. Duizelingwekkend veel indrukken deed ik op daar in de Medina van Fes waar J. en ik gewillig ons lieten meevoeren op het ritme van kleuren en geuren, verloren lopend zonder de weg te verliezen want we hadden geen concreet doel voor ogen, behalve enkele "must-sees" die J. me absoluut -en geheel terecht- wilde laten zien. Mijn advies om de medina van Fes te verkennen? Vergeet stadsplannetjes. Vraag de weg naar een aantal van de plekken die je echt moet gezien hebben zoals de Bou Inania Madrasa en de Al-Attarine Madrasa, prachtige madrasas uit de 14de eeuw. Volg 1 van de mensen die aanbieden om vanop een dakterras naar de leerlooierijen te kijken en je daarbij gegarandeerd door een winkel met tapijten loodsen. Geniet van het uitzicht op de erg arbeidsintensieve leerlooierij terwijl je de stank probeert te negeren (een takje munt voor je neus houden helpt!) en voel je niet verplicht om iets te kopen. Loop voor de rest op je gevoel door de straten en geef je ogen de kost. Neem daarbij wel een paar regels in acht: 1. Hoor je iemand "balak, balak" roepen gooi je dan tegen de kant (ik weet het: veel "zijkant" is er in de nauwe steegjes niet), want het betekent dat er iemand met een volgepakte muilezel, stootkar of paard langskomt. 2. Ok, je bent een toerist, maar dat betekent niet dat je je als een complete idoot moet gedragen, zoals de groepen luidruchtige buitenlanders (neen, ik zal geen nationaliteiten vernoemen) die ik op een plek die door muslims wordt bezocht als pelgrimsoord en dus een plek is van gebed en eerbied totaal respectloos kabaal zag maken. 3. Wees op je hoede, maar niet krampachtig bang. Wij hebben als 2 vrouwen alleen op stap, echt geen problemen gehad. 4. Afbieden? We hebben verschillende dingen gekocht in de soukhs, maar ik had wel het voordeel dat J. Arabisch spreekt en het al snel aan de verkopers kon duidelijk maken wanneer ze vond dat die een te hoge prijs probeerden te krijgen. Dat hele afbieden is natuurlijk een ingewikkelde zaak en ja, als je deel uitmaakt van een toeristengroep zal de verkoper er waarschijnlijk wel een schepje bovenop doen. Maar uiteindelijk zijn al die spulletjes naar onze normen heel goedkoop, met de hand gemaakt, en dus een goeie deal, hoe dan ook, als je 't mij vraagt. Ik heb natuurlijk geen tapijten of andere grote stukken gekocht, maar eerder kleine spulletjes, zoals de typische babush die je in alle mogelijke maten en kleuren vindt. Dochterlief was ook heel blij met de kaftan die ik voor haar kocht en die ze meteen de dag na mijn thuiskomst aantrok om naar het schoolfeest te gaan. Paste trouwens perfect, zowel van maat als van thema, want het thema van het schoolfeest was "we gaan op wereldreis". Ik ben heel blij dat ik dit stukje van  de wereld alweer heb gezien. Marokko heeft me op vele manieren aangenaam verrast.

Gelijke kansen

Vandaag begonnen Dochterlief en haar Beste Vriendinnetje (in het jargon van tegenwoordig BFF) aan een sportkampje ropeskipping (ofte 'leuke kunstjes leren met een springtouw'). Ik pikte het Beste Vriendinnetje op om haar mee te nemen naar het sportkamp. Daar aangekomen gingen de twee meisjes zich vol ongeduld aanmelden, helemaal klaar om erin te vliegen voor een kennismaking met ropeskipping.
Hier wil ik toch even alle lof zwaaien aan de sportdienst van de stad Leuven en sportclubs van Leuven voor de organisatie van de Tofsportkampen. Dochterlief heeft op deze manier in paas- en zomervakanties sinds haar 3de verjaardag al talloze sporten uitgeprobeerd gaande van skeeleren tot judo en petanque. Het is een schitterend initiatief om kinderen met verschillende sporten laten kennis te maken.
Enfin, het werd dus onze beurt aan de inschrijvingstafel toen een dame van de organiserende sportclub aan Dochterliefs Beste Vriendinnetje op niet al te vriendelijk toon vroeg: "hebde gij geen andere schoenen bij?", waarop Beste Vriendinnetje bedremmeld "neen" zei. De dame maakte al snel duidelijk dat Beste Vriendinnetje niet zou mogen meedoen met het kampje in het schoeisel dat ze aan had, wegens "geen sportschoenen". Beste Vriendinnetje had ballerina's aan haar voeten die er inderdaad niet als het meest comfortabele schoeisel uitzagen om te sporten. Beste Vriendinnetje zei "geen probleem, dan doe ik het wel op mijn blote voeten". Maar dat was ook geen oplossing, want mocht volgens de dame niet 'van de verzekeringen'. Oei, wat nu gedaan? Ik zag de tranen bijna komen bij zowel Dochterlief, die stond te blinken in haar gloednieuwe Nikes die we op vakantie in Nederland vorige week nog voor een prikje op de kop hadden getikt, als bij Beste Vriendinnetje... Ik vroeg aan Beste Vriendinnetje of ze thuis sportschoenen had liggen. Ja, zei ze. Ok, dan rijden we terug met jou naar huis om die schoenen op te pikken, zei ik en dat is wat we deden. In de auto probeerde ik zo luchtig mogelijk te doen, want ik voelde hoe verdrietig Beste Vriendinnetje zich voelde over de afgewezen schoenen. Ik was er -net zoals zijzelf waarschijnlijk- niet zeker van of er bij haar thuis wel sportschoenen zouden zijn, alhoewel zij beweerde van wel. Je moet weten dat Beste Vriendinnetje een andere huidskleur heeft en het thuis niet te breed heeft. Het geld dat de alleenstaande mama van Beste Vriendinnetje verdient gaat naar de drie kinderen maar ook naar de verwanten in het thuisland in Afrika. Ik heb Beste Vriendinnetje nog nooit met degelijke sportschoenen gezien en ben er vrij zeker van dat ze die niet heeft. Dat blijkt ook wanneer we even later bij haar thuis door de stapel schoenen gaan, die er allemaal mooi uitzien maar heel goedkoop en waarvan geen enkel paar een stevig paar sportschoenen kan genoemd worden. We kiezen er dan maar een paar sportief ogende sloffen uit en wagen onze kans. Opnieuw aangekomen in de sporthal krijgen we een afkeurende blik van de strenge dame aan de ingang. Ik dring aan om Beste Vriendinnetje toch een kans te geven op deze sportsloffen. De dame zucht en roept de lerares uit de zaal om haar oordeel over de schoenen te vragen. Ondertussen is de sportles al begonnen en kijken dus alle kinderen mee naar Beste Vriendinnetje en haar schoenen. Na enige aarzeling stemt de lerares in. Ik zie de lichtjes in de fonkelzwarte ogen van Beste Vriendinnetje oplichten van blijdschap. Ik roep haar nog 'veel plezier' na, maar dat heeft ze allang niet meer gehoord, want ze rent naar Dochterlief om zo snel mogelijk mee te beginnen doen. Een vriendelijke meneer van de sportclub legt me uit dat ze zo streng zijn geworden op het dragen van het gepaste schoeisel omdat ze een probleem hebben gehad met een kind dat een voetwonde had opgelopen bij 1 van de vorige edities van het kampje door het dragen van ongeschikte schoenen en dat dat niet alleen tot veel pijn bij het meisje in kwestie had geleid maar ook tot ruzie met de ouders en verzekeringen etc. Ik begrijp het van hun kant, maar ik voel toch vooral pijn in mijn hart voor Beste Vriendinnetje. Hoe vaak in haar leven is ze al in dergelijke situaties terechtgekomen waarin ze beseft dat ze het met minder moet doen dan de andere kinderen om haar heen? Dochterlief vertelde haar even daarvoor nog enthousiast over wat we allemaal deden op vakantie vorige week en op de vraag van Dochterlief "en wat heb jij gedaan?" antwoordde ze "niks speciaals, gewoon thuisgebleven".
Vooral de manier waarop die vrouw aan de ingang zich opstelde stoorde me. Zou deze vrouw even brutaal hebben gedaan tegen een blank kind? Misschien wel, misschien niet. Ik weet het niet, maar ik weet wel dat het volstrekt tactloos was. Ik had haar willen toeroepen: "Sportschoenen of niet, ik denk dat Usain Bolt, Allyson Felix of Mo Farah ook op blote voeten hun blanke tegenstanders naar huis hadden gelopen op de Olympische spelen.", maar ik deed het natuurlijk niet. Als ik de meisjes ga ophalen aan het eind van de namiddag blijkt Beste Vriendinnetje in de beste groep te zitten, ook zonder ondersteuning van Nike of Puma. Ik had niet anders verwacht. Ik heb haar al op slippers zien spurten en op (namaak)Crocks met gaten erin zien touwtje springen en hoelahoepen. Telkens was ze veruit de beste van het groepje kinderen waarin ze zich op dat moment bevond. Gelijke kansen, meid, heb je misschien niet helemaal. Maar laat je niet doen: je komt er wel! Ik ben fier op wat je doet met de middelen die je hebt en vind het een eer dat mijn dochter jouw BFF mag zijn.