Op theevisite

Ik ben net terug uit Nederlands-Indie, waar ik een tijdlang verbleef in het gezelschap van de familie Kerkhoven. Heerlijk toeven was het daar in dat warme klimaat tussen talrijke voor mij onbekende planten, bomen en bloemen. En dan dat uitzicht op de theeplantages en de bergen in de verte. Werkelijk adembenemend mooi!
Helaas was niet iedereen daar volkomen gelukkig. Nochtans had landheer Rudolf dat wel gehoopt. Maar zijn lieftallige vrouw Jenny kwijnde daar weg, voelde zich er te ver afgezonderd van de beschaafde wereld, had bredere interesses dan zich beperken tot het opvoeden van een kroostrijk gezin en het ontvangen van gasten van heinde en verre.
Hella S. Haasse toont zich in "Heren van de thee" echt een grande dame van de Nederlandse literatuur. Ze tast de grens tussen fictie en non-fictie op haast onnavolgbare wijze af in deze roman die is gebaseerd op brieven uit een familie-archief. Het hele boek is doordrongen van respect en liefde voor de cultuur, natuur en bevolking van de streek waar de schrijfster zelf werd geboren en een groot deel van haar jeugd doorbracht. Ze brengt een ode aan dit land zonder te vervallen in nostalgie. Bovendien kaart Haasse verschillende thema's aan die sinds de jaren waarin het verhaal zich afspeelt (eind 19de eeuw- begin 20ste eeuw) nog steeds boeien: kolonialisme, emancipatie van de vrouw, het zich overal en nergens thuis voelen van mensen die hun thuisland verlaten om zich elders te vestigen, postnatale depressie, de competitie tussen zussen en broers om bij hun ouders in de gunst te staan... Maar ze dringt op geen enkel moment haar mening op. Ze laat ons meekijken in hoe de hoofdpersonages uit het boek omgaan met die thema's en zet ons zo -ongeforceerd - aan het denken.
Als gepassioneerd theedrinker vond ik de aandacht die doorheen het verhaal wordt gegeven aan het vermelden van feiten over hoe de theeproductie toenertijd gebeurde een fascinerend leuk extraatje.
Jammer dat ik pas aan het eind van het verhaal ontdekte dat er achteraan een verklarende woordenlijst zat met de woorden van de lokale taal die in de tekst werden opgenomen. Maar het stoorde niet echt dat ik niet al die woorden begreep, van de meeste kon je trouwens de betekenis wel afleiden uit de context en het geeft het verhaal wat extra 'couleur locale'.
Niet een boek om snel-snel uit te lezen, maar eerder een boek om voorzichtig en langzaam te savoureren, net als het nippen aan een kopje kwaliteitsthee. Dit is een historische roman, een reisverhaal en literatuur van de bovenste plank in 1 totaalpakket.