maandag 15 maart 2010

Brieven uit Kaliningrad (6)




"Russians (love their children too)", dat liedje van Sting daar moest ik hier al enkele keren aan denken. Ik herinner me dat dat nummer uit 1985 (waar is de tijd naartoe?) mij qua tekst heel erg aansprak. Ik had de tekst ervan op mijn kamer opgehangen. Ik kon toen amper een woord Engels, maar had met behulp van een woordenboek ijverig de hele tekst vertaald. Nu ik er over nadenk was dat 1 van de eerste tekenen van mijn fascinatie niet voor Sting (toen vond ik hem helemaal nog niet zo knap als een paar jaar later), maar voor Rusland.
Eigenlijk waren de kiemen van die fascinatie voor de Sovjet-Unie er nog veel vroeger al. Ik herinner me tv-beelden van de begrafenis van Brezjnev (in 1982) en hoe het mij intrigeerde dat daar in dat verre gigantische land alles er zo totaal anders aan toe ging en vooral dat alles wat daar gebeurde zo mysterieus verborgen en bedreigend leek voor ons. Toen waren er (heel kort) Tsjernenko en Andropov en dan kwam Gorbatsjov met zijn perestrojka en glasnost en ging ik mee in de Gorby-mania in het Westen. Ik besloot Russisch te studeren, ook omdat ik die Russische literatuur van Poesjkin, Dostojevski en co. graag in het origineel wilde kunnen lezen. Ik probeerde mijn eerste woordjes en het Cyrillisch alfabet onder de knie te krijgen toen Jeltsin op een tank kroop en zat in het eerste jaar slavistiek toen de Sovjet-Unie uiteen viel.
Nu exact 25 jaar na het begin van perestrojka zit ik in een stukje Rusland dat volledig is omring door EU-lidstaten (wie had dat toen gedacht?). Er is in Rusland ontzettend veel veranderd sinds perestrojka. For better and worse. Maar 1 ding is zeker niet veranderd: Russians love their children too.
Kinderen zijn hier kostbaar goed, zoals overal in de wereld. Maar gegeven de penible demografische toestand van Rusland zijn ze hier letterlijk "kostbaar". Om ouders aan te moedigen hun gezin uit te breiden van het traditionele 1-kind gezin naar 2 of meer, is er nu immers sinds recent een staatspremie van 250.000 roebel (de niet onaardige som van ongeveer 6250 Euro) bij de geboorte van een 2de kind. Maar belange niet iedereen kan zomaar de stap zetten voor gezinsuitbreiding. Er zijn oa. veel vruchtbaarheidsproblemen, maar daarop rust (nog meer dan bij ons) een taboe. Daarnaast zijn er ook de praktische bezwaren: niet iedereen heeft hier een ruime woning waarin plaats is voor een kroostrijk gezin (de premie is vooral bedoeld om oa. een ruimere woning te kunnen huren/kopen).
Kinderen fleuren het grauwe straatbeeld hier op met hun kleurrijke mutsen (bij de meisjes steevast met zo'n pomponnetje bovenop) en sneeuwpakken. Flink ingeduffeld zijn ze, die Russische kinderen. Maar dat is ook nodig, want er staat hier een ijskoude wind. Ze worden verwend met speelgoed en snoep, net zoals de kinderen bij ons. En ze spelen graag buiten, want de apartementjes zijn voor de grote meerderheid van de bevolking nog steeds krap. In de buurt hier zie je overal glijbanen en schommels en klimrekken van het soort dat 30 jaar geleden Belgische speelplaatsen sierde, maar nu allang door meer veilige en moderne modellen zijn vervangen bij ons.
Ik zou elk kind dat ik tegenkom willen platknuffelen omdat ik mijn eigen Dochterlief stilaan hard begin te missen.